اطلاعاتی از سرقت حدی و سرقت تعزیری + شروط و مجازات سرقت حدی و تعزیری
سرقت از جمله جرائمی است که می‌تواند با نقض حقوق افراد، امنیت و نظم جامعه را نیز برهم زند؛ به همین دلیل در همه جای جهان قوانین مشخصی برای این جرم در نظر گرفته شده است. در کشورهای اسلامی مثل ایران ما، مجازات‌ها و عواقب سنگین‌تری در انتظار سارقین است که با تکرار جرم هم شدت می‌یابند. از این‌رو در این صفحه قصد داریم سرقت حدی و سرقت تعزیری را بررسی کنیم و در ادامه اطلاعاتی درخصوص تفاوت‌ها، شروط و مجازات‌های این جرائم در اختیار شما قرار دهیم. پس در ادامه با ما همراه شوید تا ابهامات شما رفع شود و پاسخ سوالات خود را پیدا کنید.
بررسی انواع سرقت
سرقت یا ربودن اموال دیگران از جمله جرائمی است که علاوه‌بر تجاوز به حقوق مالکانه افراد، تهدیدی برای امنیت و نظم جامعه شناخته می‌شود؛ به همین دلیل قانون‌گذار برای جلوگیری از هرج‌و‌مرج، قوانین و مجازات‌های سخت‌گیرانه‌ای را برای آن در نظر گرفته است. در کشور ما باتوجه به نظام حقوقی و قوانین مجازات اسلامی، جرم دزدی در ۲ نوع سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم‌بندی می‌شود که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
سرقت حدی
سرقت حدی نوعی از سرقت است که در شرع مقدس اسلام، مشخص شده و مجازات حدی دارد. ربودن مال به‌صورت غیرقانونی و مخفیانه، زمانی سرقت حدی است که شروط لازم این جرم را داشته باشد؛ در غیر این صورت در گروه سرقت تعزیری یا جرائم دیگر قرار می‌گیرد. نحوه اعمال، میزان و مجازات آن هم در احکام شرعی تعیین شده و قاضی اختیار یا حق اعمال تخفیف در مجازات را ندارد.
زمانی که فرد بالغ و عاقل در شرایط غیرقحطی به‌طور مخفیانه، مال غیری معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک بدزدد، مرتکب سرقت حدی شده است. اگر مورد سرقت از فرزند یا نوه پسری باشد به‌علت شبهه در مالکیت، سرقت حدی شناخته نمی‌شود. مطابق با ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی، مجازات سخت‌گیرانه‌ای مانند قطع انگشتان دست یا پا یا حتی اعدام درصورت اثبات جرم، برای سرقت حدی در نظر گرفته شده است.
شروط سرقت حدی
برای این‌که جرم دزدی در گروه سرقت حدی قرار گیرد، شروط خاصی لازم دارد. در این حالت قاضی هیچ نقشی در تعیین مجازات نخواهد داشت و مجازت‌ها حدی هستند. طبق ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی، سرقت حدی زمانی محقق می‌شود که شروط زیر را داشته باشد:
- سرقت در زمان قحطی رخ نداده باشد.
- سارق نباید پدر یا جد پدری صاحب مال باشد.
- سارق، مال سرقت شده را از حرز خارج کند.
- مال ربوده شده از اموال سرقتی یا غصبی نباشد.
- صاحب مال شاکی شود و شکایت خود را به ثبت رساند.
- مال سرقت شده قبل از اثبات جرم به مالکیت سارق درنیاید.
- مال ربوده شده قبل از اثبات جرم، تحت اختیار مالک نباشد.
- قبل از اثبات جرم سرقت حدی صاحب مال، سارق را نبخشد.
- ارزش مال ربوده شده، برابر با ۴.۵ نخود طلای مسکوک باشد.
- مال سرقت شده از اموال دولتی عمومی یا اموال وقفی عام نباشد.
- مال مورد سرقت در یک مکان بسته، نگهداری و مخفی شده باشد.
- سرقت یا هتک حرز باید به‌صورت پنهانی، مخفیانه و غیرقانونی انجام شود.
- مال ربوده شده باید به‌صورت شرعی و قانونی، ارزش مالی و پولی داشته باشد.
- باید سارق اقدام به هتک حرز یا از بین بردن محل نگهداری مال کند. (مثل شکستن قفل گاوصندوق)
سرقت تعزیری
سرقت تعزیری به سرقتی گفته می‌شود که شرایط چهارده‌گانه سرقت حدی را نداشته و مشمول مجازات حدی نشود. در این شرایط، قانون‌گذار سارق را بر اساس قوانین به مجازات تعزیری محکوم می‌کند. در واقع خلاف سرقت حدی که شرع مجازات آن را تعیین کرده است در سرقت تعزیری، قانون‌گذار حق و اختیار دارد تا باتوجه به شرایط و مطابق با ماده ۶۵۱ قانون اسلامی، مجازات لازم را برای سارق مشخص کند.
شروط سرقت تعزیری
طبق ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، سرقت تعزیری باید شروط زیر را داشته باشد:
- سرقت در شب انجام شود.
- سارقین ۲ نفر یا بیشتر از ۲ نفر باشند.
- سارقین سلاح گرم یا سلاح سرد داشته باشند.
- درحین دزدی، فرد یا افرادی آزار دیده یا تهدید شده باشند.
- برای دزدی برنامه‌ریزی کرده یا از لباس ماموران دولت استفاده کنند یا کلید ساخته یا از دیوار بالا رفته یا مالی را شکسته باشند.
تفاوت سرقت حدی و تعزیری
باتوجه به ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی، تفاوت سرقت حدی و تعزیری به قرار زیر تعریف می‌شود:
تفاوت در منشأ
منشأ شرایط در سرقت حدی، احکام شرقی و فقه اسلامی است که شروط لازم و مجازات آن را مشخص کرده؛ اما منشأ سرقت تعزیری بر اساس شرایط و مصلحت جامعه تعریف می‌شود که قانون‌گذار حق تصرف در آن را دارد.
تفاوت در شرایط
شروط لازم برای محقق شدن سرقت حدی، سخت‌گیرانه و مشخص شده است؛ درحالی که وقتی سرقت، حدی شناخته نشود در گروه سرقت تعزیری یا دیگر جرائم قرار می‌گیرد.
تفاوت در مجازات
مجازات‌ها در سرقت حدی، دقیق و مشخص است که بر اساس شرع تعیین شده؛ درحالی که در سرقت تعزیری مجازات‌ها، تعزیری بوده و قاضی بر اساس شرایط پرونده، حکم صادر می‌کند.
تفاوت در تخفیف مجازات
سرقت حدی نوعی از جرم شناخته می‌شود که فقه و شرع، مجازات آن را دقیق مشخص کرده و امکان تخفیف ندارد؛ اما در سرقت تعزیری باتوجه به شرایط جرم و اختیارات قضایی، امکان تخفیف در مجازات وجود دارد.
مجازات سرقت حدی
مجازات‌ها در سرقت حدی بنابر تعداد دفعات ارتکاب جرم، بدون امکان دخل و تصرف قانون‌گذار به قرار زیر هستند:
- مجازات سرقت حدی برای بار اول
درصورتی که سارق سابقه کیفری نداشته و برای بار اول مرتکب جرم شود، مجازات او قطع ۴ انگشت دست راست به‌صورتی که کف دست و انگشت شست باقی بماند، است.
- مجازات سرقت حدی برای بار دوم
با تکرار جرم برای بار دوم، مجازات سارق قطع پا تا ناحیه نصب قدم به‌طور کامل است.
- مجازات سرقت حدی برای بار سوم
تکرار سرقت حدی برای بار سوم با مجازات حبس ابد مواجه می‌شود.
- مجازات سرقت حدی برای بار چهارم
درصورت تکرار برای بار چهارم حتی اگر محل وقوع جرم در زندان باشد، دادگاه حکم اعدام برای سارق صادر می‌کند. البته این مورد بسیار حساس بوده که بهتر است برای اطلاعات دقیق تر به یک وکیل کیفری مراجعه نمایید. برای این این منظور و ارتباط با وکیل وکیفری اینجا کلیک کنید.
مجازات سرقت تعزیری
مجازات سرقت تعزیری به ۲ گروه مشدد و ساده بر اساس شدت جرم و شرایط آن تقسیم می‌شود که به قرار زیر تعریف شده است:
- مجازات سرقت تعزیری درحالت مشدد
سرقت درحالت مشدد همراه با شرایط خاص و شدت و خطر بیشتر است. مانند مواقعی که همراه با تهدید، زور یا به‌صورت گروهی انجام می‌گیرد. در این حالت مجازات‌ها برای سارق یا سارقین، شامل ۵ تا ۲۰ سال حبس و تحمل ۷۴ ضربه شلاق می‌شود.
- مجازات سرقت تعزیری درحالت ساده
سرقت ساده شرایط حالت مشدد را ندارد و به‌صورت ساده و عادی رخ داده است. مجازات‌های تعیین شده برای این جرم از ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس و تحمل ۷۴ ضربه شلاق است.
سخن پایانی
ما در مطالب این صفحه در رابطه با سرقت حدی و سرعت تعزیری سخن گفتیم و به شروط و مجازات آن نیز اشاره کردیم و اینک در انتهای مطالب این صفحه امیدواریم اطلاعات ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
